Kasın Lif Tipleri ve Kas Tipi Lifi Kuvvet İlişkisi

İskelet sistemi kasları benzer yapıya ve mikroskobik özelliklere sahip oldukları halde,liflerin metabolik ve fonksiyonel özellikleri homojen değildir.Bu yüzden kas lifleri akut egzersizlerde ve endurans(bir kas yada kas grubunun tekrarlayıcı kuvvet uygulayabilme ve belirli zaman içinde kasılmayı sürdüre bilme yeteneği) çalışmalarında farklı kuvvet ve enerji yaratır.Bu konuda yapılan fizyolojik araştırmalar,kasların yavaş kasılan(slow twitch) veya  TİP-I ve hızlı kasılan(fast twitch) veya TİP-II kas liflerinden oluştuğunu gösterir. Normal bir yetişkindeki kol ve bacaklardaki lif dağılımı hemen hemen birbirine eşittir. Buna karşın,yaşamın birinci yılında kas liflerinin çoğu yavaş kasılan TİP-I (ST) tipten oluşur.Vücut dengesinin ve kaba motor hareketlerin gelişmeye başlamasının söz konusu olduğu bu dönemde ,yavaş kasılan liflerden zengin postüral kasların daha etkin olması bu durumu açıklamaktadır. Birinci yıldan sonra başka bir değim ile,denge kazanıldıktan sonra çocukta ince ve amaçlı hareketler gelişirken,kas lifleride eşit şekilde (%50 ST %50 FT) kas içinde yer almaya başlar. Buradaki  değişim,liflerin hipertrofiye uğrayarak boylarını ve enlerini artırmaya yöneliktir. Büyümeye bağlı sarkomer(kaslarda kasılma birimi) ilavesi ve kastaki hipertrofi büyüme ile birlikte devam ederek 15 yaşına kadar devam eder.Çocuklar bu yaştan sonra yetişkin kas lifine sahip olmaya başlar.

‘Medulla Spinalis’ ön boynumuzda yer alan motor nöronlardan(ön boynuz sinir hücresi) çıkan liflerin kas hücresine ulaştığı yere kadar olan motor ünite olarak adlandırılan fizyolojik yapı,kas lifinin tipinin oluşmasında etkin rol oynar.Yapıca küçük olan motor nöronlar yavaş kasılan (ST) lifleri uyarır.Aksonlarında çapları küçük olacağından az sayıda kas lifine ulaşırlar. ST motor ünitesi adı verilen bu yapılar,yaklaşık 10-180 kas lifine birden uyarı gönderme özelliğine sahiptir. Daha büyük yapıda olan motor nöronlar ise daha büyük çaplı aksonlar ile yaklaşık 300-800 kas lifine ulaşır.(FT motor ünitesi)

Yavaş kasılan Tip-I (ST) kas hücreleri oksidatif enzimlerden zengindir. Düşük düzeyde glikolotik enzimler içeren bu liflerin kapiller yoğunluğu(donsidite)yüksek ve mitokondrileri boldur.Bu fizyolojik özelliklerinden dolayı,aerobik mekanızmayı kullanan Tip-I lifler aerobik endurans yaratırlar.

Kasıldıkları zaman;

-Açığa çıkardıkları kas kuvveti düşüktür.

-Kasılma süreleri uzundur.

-Yorgunluğa dirençlidir.

Kısa süreli ani hareketlerin yapıldığı,patlayıcı güç açığa çıkarken Tip-IIa kaslarının kullanımına en çarpıcı örnek olarak bir sprinterin son birkaç saniyede hızlanarak yarışı birinci bitime çabası olarak gösterilebilir.(en güzel örnek ise Usain BOLT)

Hızlı kasılan Tip-IIb kas hücreleri ise hemen hemen eşit düzeyde oksidatif ve glikolitik enzimler içerir. Hücresel özellikleri Tip-I ve IIa arasında olduğundan,anaerobik   ve aerobik metabolizmayı kullanma özelliğindedir.Normal olarak sinir sistemi tarafından uyarılmayan,sessiz hücrelerdir.Bu nedenle günlük yaşamda ve hafif şiddetli egzersizlerde kullanılır.Ani ve güçlü hareketlerde açığa çıkan patlayıcı güç üzerinde önemli etkileri vardır.

(Fizyolojik özellikleri)

Bir sonraki yazımda ise KAS LİFİ TİPİ VE EGZERSİZ İLİŞKİSİNDEN BAHSEDECEĞİM..